Aspectos de la sintaxis del chistabino

Authors

DOI:

https://doi.org/10.65066/raal.1

Keywords:

Chistabino Aragonese, dialectal syntax, verb phrase, past participle agreement, imperative, condicions, subjunctive

Abstract

This article studies several aspects of the syntax of Chistabín, the Aragonese spoken in the valley of Gistau, Huesca. If there have been relatively few studies on this facet of Chistabín grammar and Aragonese in general, this is due to the levelling influence of Castilian, which has tended to obliterate many of the distinctive structures of less prestigious speech varieties, such as Aragonese,
or the fact that constructions with only a minimal difference with respect to Castilian have been overlooked. The dialectal patterns investigated here have been divided into two blocks: (i) those concerning the verb phrase (the most extensive section); (ii) those more closely related to other grammatical categories, such as the adverb or pronoun, the exclamation, conjunction and preposition.

References

Ajates, Abel; Mott, Brian (2023): El habla de Azanuy (Litera Alta): Gramática y textos orales. Zaragoza: Transiberiano.

Alcina Franch, Juan; Blecua, José Manuel (1983): Gramática española (4ª ed.). Barcelona: Ariel.

Arnal Purroy, María Luisa (1998): El habla de la Baja Ribagorza Occidental: aspectos fónicos y gramaticales. Zaragoza: Institución «Fernando el Católico».

Bentley, Delia (2016) : "Split intransitivity". En Ledgeway, Adam; Maiden, Martin (eds.): The Oxford Guide to the Romance Languages. Oxford: OUP, 821-832. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199677108.003.0050

Blas, Fernando; Romanos, Fernando (2008): Diccionario aragonés: chistabín-castellano (Bal de Chistau). Zaragoza: Gara d'Edizions/Institución «Fernando el Católico».

Bueno Chueca, Juan Carlos; Sanz Casasnovas, Gabriel (2021): "El ribagorçano de Fonz: Fonética, Morfosintàxis i Léxico". Hápax, 14, 57-98.

DCVB = Alcover, Antoni M.; Moll, Francesc de B. (1985): Diccionari català-valencià-balear. Mallorca: Moll. 10 volúmenes.

Espinal, M. Teresa (2002): "La negació". En Solà, Joan; Lloret, Maria-Rosa; Mascaró, Joan; Pérez Saldanya, Manuel (eds.): Gramàtica del català contemporani. Barcelona: Editorial Empúries, 2727-2797.

Galán, Josep; Moret, Hèctor (2011, 1995): Estudi descriptiu de la llengua de Fraga. Calaceit: Institut d'Estudis del Baix Cinca.

GBA = Martínez Cortés, Juan Pablo; Paricio Martín, Santiago J.; Rodés Orquín, Francho (coord.) (2021): Gramatica basica de l'aragonés. Zaragoza: Prensas de la Universidad de Zaragoza.

Giralt Latorre, Javier (1998): Aspectos gramaticales de las hablas de la Litera (Huesca). Zaragoza: Institución «Fernando el Católico».

Giurgea, Ion; Remberger, Eva-Maria (2016). "Illocutionary force". En Ledgeway, Adam; Maiden, Martin (eds.): The Oxford Guide to the Romance Languages. Oxford: OUP, 863-878. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199677108.003.0053

Kuhn, Alwin (1960): "Sintaxis dialectal del Alto Aragón". Miscelánea filológica dedicada a Mons. Griera, II: 7-22. Latas Alegre, Óscar (2005): Jean-Joseph Saroïhandy: Misión lingüística en el Alto Aragón. Zaragoza: Prensas Universitarias de Zaragoza/Xordica Editorial.

Ledgeway, Adam (2012): From Latin to Romance. Morphosyntactic Typology and Change. Oxford: OUP. Lera Alsina, José (2004): Aplego. Diccionario de resistencia y Gramatica sobre lo cheso (fabla altoaragonesa). Barcelona: edición del autor. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199584376.003.0009

Lozano Sierra, Chabier; Saludas Bernad, Ángel Luis (2005): Aspectos morfosintácticos del belsetán. Zaragoza: Gara d'Edizions, Institución «Fernando el Católico».

Lyons, Christopher (1999): Definiteness. Cambridge: CUP. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511605789

Martínez Ruiz, Antonio (2008): Vocabulario básico bilingüe aragonés-castellano y castellano-aragonés. Uesca: Publicazions d'o Consello d'a Fabla Aragonesa.

Mendívil Giró, José Luis (2002): "Lenguas en peligro y lenguas peligrosas. Lingüística, política lingüística y política a propósito de la llamada lengua aragonesa". Archivo de Filología Aragonesa, 59-60, 1429-1445.

Moret, Hèctor; Sasot, Màrio (1996): Aproximació descriptiva a la llengua de Saidí. Calaceit: Institut d'Estudis del Baix Cinca.

Mott, Brian (1993): "Ser y estar en el aragonés de Gistaín". Archivo de Filología Aragonesa, 48-49, 121-138.

Nagore Laín, Francho (1989): Gramática de la lengua aragonesa (5ª ed.). Zaragoza: Mira Editores.

Rohlfs, Gerhard (1977): Le gascon: études de philologie pyrénéenne (3ª ed.). Tübingen: Max Niemeyer Verlag. (Beihefte zur Zeitschrift für Romanische Philologie, 85)

Saura Rami, José Antonio (2001): "Miscellanea syntactica sositana". Archivo de Filología Aragonesa, 57-58, 143-161.

Saura Rami, José Antonio (2003): Elementos de fonética y morfosintaxis benasquesas. Zaragoza: Gara d'Edizions/Institución «Fernando el Católico», Diputación de Zaragoza.

Saura Rami, José Antonio (2009-2010): "Algunos cabos más de sintaxis benasquesa". De lingua aragonensi, 5-6, 77-89.

Smith, John Charles (1993): "La desaparición de la concordancia del participio de pasado en castellano y catalán: aspectos geográficos e históricos". En Penny, Ralph (ed.): Actas del Primer Congreso Anglo-Hispano (Huelva, marzo de 1992), 1, Lingüística. Madrid: Castalia, 275-285.

Smith, John Charles (1995): "Agreement between past participle and direct object in Catalan: The hypothesis of Castilian influence revisited". En Fisiak, Jacek (ed.): Linguistic Change under Contact Conditions. Berlin/New York: Mouton de Gruyter, 271-289. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110885170.271

Smith, John Charles (2001): "Illocutionary Conversion, Bystander Deixis, and Romance 'Ethic' Pronouns". Working Papers in Functional Grammar no. 74. Amsterdam.

Tomás Arias, Javier (2016): "Elementos de lingüística contrastiva en aragonés. Estudio de algunas afinidades con gascón, catalán y otros romances". Universidad de Barcelona (tesis doctoral).

Villa Aused, Joaquín (2021): El serol de las piedras. Una Gambiá per l'Armita de Salvadó. Zaragoza: Imprenta Germinal SLL.

Villa Bruned, Quino (2007): "Etnotextos. Gisten (Val de Gistau)". De Lingua Aragonensi, 3, 171-182.

Wheeler, Max (1988): "Occitan". En Harris, Martin/Vincent, Nigel (eds.): The Romance Languages. London: Routledge, 246-278.

Downloads

Published

01-10-2025

Issue

Section

Articles

How to Cite

Mott, B. (2025). Aspectos de la sintaxis del chistabino. Revista De l’Academia Aragonesa De La Lengua, 1, 111-132. https://doi.org/10.65066/raal.1